Beleggers kunnen profiteren van alternatieve beleggingen die op een andere manier reageren op economische ontwikkelingen dan aandelen. Grondstoffen zoals olie en goud lenen zich daar goed voor.
Een gespreide portefeuille is belangrijk. Beleggen in grondstoffen is bijvoorbeeld ook aantrekkelijk. Onder andere omdat deze beleggingen veelal een ander koersverloop laten zien dan bijvoorbeeld aandelen en obligaties. De handel in grondstoffen is divers en verloopt wereldwijd. Van graan, suiker, koffie en sinaasappels tot kolen en olie tot edelmetalen als goud, platina en palladium. Olie en goud zijn wereldwijd de meest verhandelde grondstoffen.
De prijs van grondstoffen wordt sterk bepaald door vraag en aanbod. Dat geldt ook voor de koers van financiële instrumenten die in grondstoffen beleggen. Daarbij speelt de beschikbare voorraad van een grondstof een belangrijke rol. Evenals economische ontwikkelingen die van invloed zijn op de vraag. Op de lange termijn zorgt de toenemende welvaart en bevolkingsgroei voor een toename in de vraag van de meeste grondstoffen.
Onzekerheid bepaalt goudprijs
Olie en goud reageren op een eigen manier op economisch ontwikkelingen. Goud spreekt al eeuwenlang tot de verbeelding van investeerders. Het is zeldzaam, onverwoestbaar en wordt wereldwijd als waardevol gezien. Anders dan bij veel andere grondstoffen is bij de prijsvorming van goud het aanbod minder belangrijk. Een groot deel van het ooit gedolven goud is immers nog steeds in omloop. Bijvoorbeeld in de vorm van munten of juwelen. De bezitters kunnen het relatief gemakkelijk weer in roulatie brengen. Goud heeft maar beperkte industriële toepassingen. Anders dan bijvoorbeeld platina en palladium dat in onder andere autokatalysators wordt gebruikt.
Goud wordt als veilige haven gezien door beleggers die vrezen dat aandelen en valuta in waarde dalen door politieke of economische problemen. Maar er zijn meer factoren die de goudprijs bepalen, waaronder het monetair beleid en de rente op staatsobligaties. Sinds de coronacrisis is de prijs van goud gestegen. Belangrijkste aanjager zijn de aanhoudende steunmaatregelen van de Amerikaanse en Europese centrale banken. Daardoor is de rente al lange tijd zeer laag, en soms zelfs negatief. Reden voor beleggers om hun vermogen niet op een spaarrekening te zetten, maar te beleggen in goud. Ook omdat beleggers verwachten dat de dollar en andere valuta gaan dalen. De goudprijs is relatief hoog, maar de vraag naar beleggingen in het edelmetaal neemt nog steeds toe.
80 miljoen olievaten per dag
Olie is een van de belangrijkste grondstoffen op aarde. Ruim 100 miljoen vatten ruwe olie waren er per dag nodig om in de oliebehoefte van de wereld te voorzien. Sinds de coronacrisis is dat aantal gedaald naar circa 80 miljoen vaten. Vooral door de dalende vraag naar brandstof. Internationale Energieagentschap IEA verwacht dat de vraag in 2040 uitkomt op zo’n 67 miljoen vaten per dag.
De vraag is niet de enige factor die de olieprijs beïnvloedt. De olievoorraden worden zoals bekend door een beperkt aantal landen beheerd. Slechts 20 procent van de landen in de wereld beschikt zelf over oliebronnen, alle andere landen moeten olie importeren. Internationale sancties zoals die tegen Iran en uitgestelde investeringen in het Midden-Oosten kunnen daardoor de prijs van olie opdrijven. Ook speelt mee dat de winning van olie steeds meer inspanning en daardoor hogere kosten vergt. Denk aan winning van olie op zee. Olieproducerende landen stemmen onderling de productie van olie af en hebben zo invloed op de prijs.
Energietransitie
De verwachting is dat de komende jaren de opkomst van duurzame alternatieven voor olie een rol gaan spelen in de prijsvorming. De verbranding van olieproducten draagt bij aan de klimaatverandering. Elektriciteit uit wind- en zonne-energie en biobrandstoffen moeten olie op termijn gaan vervangen. Voorlopig staan we aan het begin van deze transitie. Voor bijvoorbeeld de luchtvaart en chemische toepassing van olieproducten zijn er nog geen alternatieven.
Invloed van de termijnhandel
Vraag en aanbod van olie en goud zijn dus volop in beweging. De effecten daarvan worden versterkt door de termijnhandel. Termijncontracten – futures – op olie en goud worden in de internationale grondstoffenhandel als referentie voor de prijsvorming gebruikt. Ze geven de trend van de prijs aan en daarmee het sentiment in de markt. Tot zo’n tien jaar terug werden deze contracten vooral gebruikt door afnemers van olie en handelaren om zich te beschermen tegen grote prijsfluctuaties. Inmiddels is de omvang van de markt in termijncontracten vele malen groter dan de hoeveelheid verhandelde olie en goud zelf. Beleggers gebruiken ze om in te spelen op prijsstijgingen en -dalingen. Er zijn ook andere manieren om te beleggen in goud, bijvoorbeeld door middel van indexfondsen of exchange traded funds (ETF’s) die via onderliggende fondsen in goud investeren.