Een kunstvoorwerp heeft naast een emotionele waarde ook een marktwaarde. Wie slim verzamelt, komt er op enig moment achter dat wat als passie begon, een aanzienlijke waarde vertegenwoordigt. Daarbij kan de marktwaarde van kunstvoorwerpen in de tijd sterk variëren.
Handelt u in kunst of bent u meer een kunstverzamelaar? Bezit u kunst voor eigen gebruik of kan uw kunstverzameling als een belegging worden beschouwd? Wat zijn fiscale aandachtspunten als u ervoor wilt zorgen dat uw kunstcollectie op langere termijn bijeen blijft? Veel kunstliefhebbers hebben weinig inzicht in de belastingregels die op hun kunstbezit van toepassing zijn.
Bezit u kunst voor eigen gebruik?
Veel Nederlanders hebben thuis een of meerdere kunstvoorwerpen in hun bezit. Naast schilderijen zijn vooral sculpturen en grafische werken populair. Als kunstvoorwerpen in privé worden gehouden, geldt voor de belastingheffing als hoofdregel dat de kunstvoorwerpen in box 3 worden belast als voordeel uit sparen en beleggen.
De belastingregels voorzien wel in een vrijstelling voor kunstbezit voor eigen gebruik. Deze vrijstelling is bedoeld om particulier kunstbezit te stimuleren. De vrijstelling heeft als doel te voorkomen dat om fiscale redenen de particuliere aanschaf van kunstwerken wordt ontmoedigd. Voorwerpen van kunst en wetenschap die u als decoratie in uw woning gebruikt, zijn vrijgesteld van box 3-heffing.
Leent u kunst aan een museum uit?
Als u bijvoorbeeld een kunstwerk tijdelijk zonder financiële vergoeding aan een museum uitleent om een groter publiek ervan te laten genieten, komt de vrijstelling van belastingheffing in box 3 niet in gevaar. Zo blijft het voor musea mogelijk om een beroep te doen op particulier kunstbezit bij de samenstelling van een tentoonstelling. Dit is anders als u bijvoorbeeld kunst verhuurt aan een museum en hiervoor een financiële vergoeding ontvangt.
Verzamelt u kunst als belegging?
Het is voor de vrijstelling van belastingheffing in box 3 van belang of het kunstwerk bestemd is voor eigen gebruik of als belegging. Koopt u kunstwerken aan met het oog op waardevermeerdering hiervan? Dan kan er sprake zijn van een belegging. De box 3-vrijstelling is niet van toepassing als u kunstvoorwerpen hoofdzakelijk als belegging houdt. De intentie van de eigenaar is hierbij bepalend. Het enkele feit dat een kunstwerk deel uitmaakt van een verzameling, brengt nog niet mee dat dit kunstwerk als belegging wordt aangemerkt.
Handelt u actief in kunst?
Kunstcollecties starten zelden vanuit de ambitie om rendement te maken. Als u specifieke kunstkennis heeft en actief in kunst handelt met het oog om rendement te behalen, kan het rendement in box 1 worden belast als winst uit onderneming of als resultaat uit overige werkzaamheden. Uw kunstvoorraad behoort dan tot het ondernemingsvermogen evenals bijvoorbeeld de kunstwerken die aan de muren van uw bedrijfspand hangen. Als u uw kunsthandel in een BV heeft ondergebracht, vindt belastingheffing bij uw BV plaats.
Schenkt u kunst aan een museum?
Bent u in het bezit van een bijzondere kunstcollectie en wilt u uw kunstcollectie bijeen houden? Dan kunt u overwegen om kunstvoorwerpen te schenken aan een museum. Daarbij kunt u gebruik maken van fiscale regels die gelden voor periodieke schenkingen. Als u gedurende minimaal vijf jaar jaarlijks een gelijk bedrag schenkt en u voldoet aan alle voorwaarden, zijn de schenkingen geheel aftrekbaar van uw belastbaar inkomen.
In de praktijk wordt vaak het kunstwerk of de collectie kunstvoorwerpen aan het museum verkocht, waarna u als verkoper de koopsom vervolgens in vijf jaarlijkse termijnen aan het museum schenkt. Overlijdt u binnen de schenkingsperiode van vijf jaar? Dan eindigt de verplichting om de nog resterende termijnen te schenken. U kunt dit oplossen door een kwijtschelding van de restschuld in uw testament op te nemen. Zo voorkomt u dat het museum met een schuld achterblijft.
Deze manier van schenken heeft ook gevolgen voor de belastingheffing in box 3. Door de verkoop verlaten de kunstvoorwerpen uw vermogen en u krijgt daar een vordering op het museum voor terug. Op deze geldvordering is geen belastingvrijstelling van toepassing. Door vervolgens elk jaar een termijn te schenken vermindert u de waarde van deze vordering en daarmee uw belastbaar vermogen in box 3.
Wilt u erfbelasting betalen met kunst?
De erfbelasting kent een kortingsregeling als u deze belasting met een bijzonder kunstvoorwerp betaalt. Bij veel kunstbezitters is deze regeling nog onbekend. De waarde van het kunstvoorwerp waarmee u erfbelasting wilt betalen, wordt dan namelijk met 20% verhoogd.
Een aanslag erfbelasting van bijvoorbeeld € 120.000 kan zo worden betaald met een kunstwerk met een waarde van € 100.000. Deze waarde wordt vastgesteld met een taxatie. Het kunstwerk komt in handen van de Nederlandse overheid, die het kan overdragen aan een museum in Nederland. Zo blijft het kunstwerk voor Nederland behouden.
Tot slot
Kunst is er vooral om van te genieten, maar het beheer van een kunstcollectie vraagt ook regelmatig uw aandacht zoals bij aan- en verkoop van kunstvoorwerpen, schenkingen en in bruikleen geven van kunstvoorwerpen. Voor de belastingheffing is bepalend welke functie kunst voor u heeft. Laat u goed informeren over fiscale aandachtspunten die bij uw kunstbezit spelen en bespreek het beheer van uw kunstcollectie met uw private banker.
Ook interessant
Heeft u een vraag over dit artikel?
De specialisten van ABN AMRO MeesPierson komen graag met u in contact.