Wat is voogdij?
Voogdij is gezag dat wordt uitgeoefend door een ander dan de ouders, bijvoorbeeld na het overlijden van beide ouders. Het kan ook van toepassing zijn als de ouders het gezag tijdelijk niet kunnen uitoefenen. Wij gaan in dit artikel uit van de gedachte dat beide ouders overleden zijn. Wilt u overigens meer lezen over andere maatregelen voor kinderen in een testament, lees dan ons artikel ‘Uw kinderen en uw testament’,
Wat als u niets doet?
Is er geen voogd benoemd, dan benoemt de rechter een voogd. Hoewel de rechtspraak betrouwbaar en deskundig plaatsvindt in Nederland, willen veel mensen zelf een keuze maken. Zo weten ze dan wie de rol van voogd op zich gaat nemen. Hoe benoemt u dan een voogd?
Benoeming in testament
Een voogd kunt u benoemen in een testament. Als u een testament opstelt en u heeft minderjarige kinderen dan is het praktisch om meteen een voogd aan te wijzen. Een testament en de benoeming van een voogd moet u vastleggen in een notariële akte. Lees meer over deze akten in ons artikel ‘Moet dat bij notariële akte?’.
Gebruik van het gezagsregister
Heeft u al een goed testament en/of wilt u geen notariële akte opmaken, dan kunt u het ook regelen via het gezagsregister. U kunt hiervoor het formulier invullen op de website Rechtspraak.nl. Het aanwijzen van een voogd in het register gebeurt gratis, zonder hulp van de notaris.
Een nadeel is dat u alleen een voogd aanwijst. U kunt verder geen extra wensen over de opvoeding en verzorging van het kind opnemen in het register. Ook kunt u bijvoorbeeld niet het voogdijschap voor toekomstige kinderen vastleggen. Beide dingen kunnen wel in een testament.
De ouders kunnen samen registreren wie na hun overlijden het gezag over hun kind zal uitoefenen. Worden ouders het niet met elkaar eens dan kunnen zij ook ieder voor zich een voogd aanwijzen. U kunt ook meerder personen aanwijzen als voogd. Als u niet wilt dat ze bij opvolging zullen functioneren, maar samen, dan kunt u dat aangeven op het formulier. Bij gezamenlijke voogdij zullen de voogden overigens de kinderen gezamenlijk moeten verzorgen en opvoeden. De kosten voor het levensonderhoud van het kind worden dan betaald door de voogden zelf. Als de voogden bij opvolging worden benoemd is dat niet het geval.
Zowel in testament als in het register?
Als u op beide manieren een voogd heeft aangewezen zou men in verwarring raken als dat verschillende personen zijn. Gelukkig is wettelijk bepaald dat de laatste aanwijzing (testament dan wel register) voorrang heeft.
Wie benoemt u tot voogd?
U kunt dat uiteraard helemaal zelf beslissen. Aan de hand van welke aspecten kijkt u of iemand geschikt is om deze rol te bekleden?
- Kijk naar de band tussen kind en beoogd voogd, maar ook de gezinssituatie van de voogd.
- Als er niet ook een aparte bewindvoerder wordt benoemd: wat zijn de financiële vaardigheden van de voogd?
- Wat zijn de normen en waarden van de voogd: stemmen die in enige mate overeen met die van de ouders?
Al met al zal het iedereen duidelijk zijn dat rust en stabiliteit van belang zijn in de relatie tussen kind en voogd. Er worden ook enkele formele vereisten gesteld aan de voogd.
- Het moet een persoon zijn, een instelling is niet toegestaan. Een rechter mag dat overigens weer wel en kiest dan voor een gecertificeerde instelling.
- Hij of zij mag niet lijden aan een geestelijke ziekte of onder curatele staan.
- De beoogde voogd moet ouder zijn dan 18 jaar en moet het eens zijn met de benoeming tot voogd.
De verhouding tot bewindvoering
Als u een voogd benoemt dan voert de voogd ook automatisch het bewind over het vermogen van de minderjarige. Dat bewind stopt dan op 18 jaar: het kind is dan immers volwassen. Wilt u het bewind langer laten duren dan kunt u een bewindvoerder aanwijzen in uw testament en het bewind bijvoorbeeld op 25-jarige leeftijd laten eindigen. Wilt u meer lezen over het bewind, lees dan ons artikel ‘Wat kan een bewindvoerder voor u betekenen?’.
U kunt voogdij en bewindvoering door dezelfde persoon laten uitvoeren. Soms kiest men ook een andere persoon. Niet elke persoon die goed kan opvoeden is immers gewend aan het beheren van vermogen. U kunt ook twee verschillende personen benoemen: de een tot voogd en de ander tot bewindvoerder. Bijkomend voordeel: de relatie tussen de opvoeder en het kind wordt niet verstoord door financiële aangelegenheden.
Tot slot
Bedenk dat u onder normale omstandigheden uw kinderen zult zien opgroeien tot volwassen personen. Beschouw de voogdij als een airbag in uw auto. De meeste mensen maken daar geen gebruik van tijdens hun leven. Toch bent u blij dat er een aanwezig is in geval van een ongeluk. Zo kunt u ook naar de voogdij kijken.
