Cathelijne Broers (1968) is directeur van het niet-gesubsidieerde museum ‘Hermitage Amsterdam’. Ze heeft haar brede kennis van cultuur in verschillende functies steeds gekoppeld aan haar creatieve ondernemersgeest. Het staat haar helder voor ogen op welk moment ze als meisje ‘ontlook’, dat wil zeggen: het zelfvertrouwen oppikte dat haar nu op één van meest opwindende plekken in de nederlandse cultuurwereld heeft gebracht.
Sleutelmoment
Cathelijne Broers kreeg zelfvertrouwen door de ongeremde creatieve sfeer en de complimenten op De Werkschuit. ‘Ik weet nog goed dat ik eind jaren ’70 met vriendinnen voor het eerst op De Werkschuit kwam, een boot, hier in de Amstel, waar kinderen ongeremd creatief mochten zijn. De open sfeer die daar heerste, de complimenten die ik er kreeg, hebben van mij een zelfverzekerd en gedreven persoon gemaakt.’ Eén van de motto’s van De Werkschuit luidde destijds als volgt: ‘In ieder mens wordt de ingeboren scheppingskracht belaagd door de angst afwijkend te zijn van de norm.’
Waarom vind je dat het eerste bezoek aan De Werkschuit hét sleutelmoment van jouw leven is?
‘Omdat het – denk ik – de grootste verandering in mijn leven teweeg heeft gebracht. Niet uiterlijk, maar innerlijk.’
Wie was je vóór De Werkschuit? En wie daarna?
‘Ik weet niet of ik er bovengemiddeld last van had, maar voor dat eerste bezoek was ik toch wel een beetje onzeker. Ik deed mijn best, maar voortdurend vanuit het besef: Is het genoeg? Voldoet het wel? Ik was geen leerling die negens en tienen haalde.’
En hoe veranderde dat dan op De Werkschuit?
‘Daar kwam ik in een omgeving terecht waar veel, zo niet alles, er vanuit ging dat je mocht zijn wie je was. En dat alles wat er aan ideeën en gedachten in je naar boven kwam oké was, de moeite waard. Die benadering had ik nog nooit aan den lijve ondervonden! Als je een vis wilde maken, zeiden ze: ‘Ga je gang’. En eindigde je al knippend en plakkend met een giraffe, dan zei niemand: ‘Maar je zou toch een vis maken?’. Die houding is illustratief voor de vrijheid die je op De Werkschuit genoot. En voor de stimulansen, die je er meekreeg. Te horen krijgen wat je wél goed doet, is zo belangrijk.’
Ik begrijp dat jouw ervaringen op De Werkschuit nog steeds een sterke invloed hebben op wat je nu doet.
‘Absoluut. Niet alleen mag ik sinds 2011 directeur zijn van ‘Hermitage Amsterdam’ en ruim 400.000 bezoekers op jaarbasis indirect inspireren. Maar we hebben sinds onze opening in 2009 ook het project ‘Hermitage voor Kinderen’ draaien. Daarbij komen schoolklassen uit alle stadsdelen van Amsterdam een ochtend naar ons museum en mogen, na een ontdekkingstocht door het museum, zélf in workshops aan de slag met wat ze gezien hebben. Weet je waarom ik dat project nog steeds zo geweldig inspirerend vind?’
Vertel…
‘Omdat kinderen vaak heel andere dingen zien in onze schilderijen, dan het getrainde oog van volwassenen. En op die manier steeds ‘nieuwe schilderijen’ tevoorschijn toveren. En dat niet alleen. Kinderen van groep 4, 5 en 6 worden in ‘Hermitage voor Kinderen’ ook gestimuleerd om met elkaar in gesprek te gaan over wat ze gezien hebben. Waardoor ze spelenderwijs ontdekken hoeveel schilderijen er eigenlijk achter één schilderij schuil kunnen gaan. Dat besef, dat leren kennen van de gelaagdheid van kunst, is zó essentieel. Niet alleen om de rest van hun leven plezier te beleven aan musea, maar ook als basis om op een inspirerende manier naar de werkelijkheid te kijken. En andere culturen in hun waarde te laten.’
Jullie schijnen ook kinderen te ‘scouten’, zoals in het voetbal.
‘Inderdaad. Wij bieden ook een serieus, vierjarig talentprogramma aan voor jongeren uit de omgeving. Dat komt doordat we in ‘Hermitage Amsterdam’ een sterke band hebben met State Hermitage in St. Petersburg en ze daar een lange traditie kennen in het scouten en ontwikkelen van creatief talent. Wij nodigen daar kinderen voor uit, die ons tijdens de workshops zijn opgevallen.’
Bij Rusland denk je dan aan de militaire discipline waarmee dansers van het Bolsjoi-theater worden opgeleid.
‘Zó streng is het niet. Dit blijft Amsterdam. Maar ‘De Werkschuit meets Bolsjoi’ is wel een uitgangspunt van dit talentprogramma. Wij doen er alles aan om het creatieve talent van alle deelnemers tot volle bloei te laten komen.’
En lukt dat?
‘Uit onderzoek blijkt dat ‘Hermitage voor Kinderen’ een belangrijke rol speelt bij het creëren van zelfvertrouwen voor tienduizenden kinderen. Waardoor ze slimmer, opener en nieuwsgieriger de 21-ste eeuw tegemoet gaan. En wat het talentprogramma betreft: ik herinner me een jongen uit de Bijlmer, die door zijn moeder steeds op straat werd geschopt om te gaan voetballen, terwijl hijzelf heel graag wilde tekenen. Toen hij van ons een uitnodigingsbrief kreeg om mee te doen met het talentprogramma, was die jongen, en uiteindelijk ook zijn moeder, zó blij. Nu voelt hij zich als een vis in het water en ontwikkelt zich geweldig.’
Zowel ‘Hermitage voor Kinderen’ als het talentprogramma wordt gratis aangeboden. Hoe kan dat?
‘Die keuze voor gratis is heel bewust. Ons programma wil volledig ‘social inclusive’ zijn. Geen groter onrecht dan niet mee te kunnen, omdat je ouders geen geld hebben. En dan jouw vraag: hoe kan het? Wij als Hermitage doen elke dag ons uiterste best om sponsors en donateurs te werven. Wat ik als jong meisje in De Werkschuit mocht beleven, gun ik elk kind.’
OPROEP: Houd het gratis hoogwaardig kunstonderwijs voor 10.000 kinderen per jaar in stand
De Hermitage Amsterdam biedt al jaren gratis talentontwikkeling aan voor alle kinderen van alle achtergronden. Wilt u onze ambities de komende jaren structureel ondersteunen, en investeren in een programma met blijvende positieve impact? Meer informatie: Martine Willemsen, m.willemsen@hermitage.nl of 020 530 87 55.
