Eeuwenlang moest een woning vooral nuttig en behaaglijk zijn. Daar komt tegenwoordig iets bij onder druk van de klimaatverandering: ook de impact op het milieu weegt mee. Hoe gaan we die minimaliseren, oftewel: hoe ziet de woning van de toekomst eruit?
Om als samenleving netto nul CO2-uitstoot te realiseren, moeten we ook onze huizen en andere gebouwen aanpassen. Ongeveer de helft van de energie die we in Nederland gebruiken, gaat op aan de verwarming van woon- en bedrijfspanden. Besparingen en innovaties op dit gebied kunnen dus flink bijdragen aan de CO2-reductie.
Groei zonnepanelen
Eind 2021 leverden zonnepanelen bijna 10 procent van alle elektriciteit in Nederland. Hun aantal, uitgedrukt in gigawatt (GW) opgesteld vermogen, neemt al jaren toe.
Innovatie zonnepanelen
Het aantal zonnepanelen in Nederland groeit hard. In 2002 lagen er ongeveer 100.000 op onze daken, twintig jaar later zijn dat er maar liefst 47 miljoen. Ruim anderhalf miljoen huishoudens hebben zonnepanelen en elk jaar komen daar honderdduizenden bij. De keerzijde is dat veel mensen ontevreden zijn over wat eufemistisch de esthetische kwaliteit heet. Het gros vindt zonnepanelen lelijk en hoewel zonne-energie de toekomst heeft, is de vraag of dat ook geldt voor de panelen zoals we die nu kennen.
Bijkomend probleem is dat woningen en gebouwen, zelfs als ze op het zuiden zijn gericht, niet optimaal zon vangen. Zonnepanelen werken doorgaans optimaal als de zon op zijn hoogste punt staat, maar op dat uur van de dag zijn we vaak niet thuis. We gebruiken de opgewekte energie niet direct, zodat die wordt afgevoerd naar het elektriciteitsnet, wat tot overbelasting kan leiden. Daarnaast is de oppervlakte van het dak dikwijls te beperkt om een gebouw volledig van energie te voorzien. Denk aan een flat met honderd woningen.
Een mogelijke oplossing bieden innovatieve panelen, zoals bij Ripple, het huis van de toekomst, ontwikkeld door studenten van de Technische Universiteit Eindhoven. Hun zonnepanelen zien eruit als hout en zijn dus eerder een lust dan een last voor het oog. Bovendien liggen ze niet op het dak maar zitten ze op de muren en dankzij die verticale plaatsing vangen ze meer zon. De opslag van overtollige elektriciteit is mogelijk met een samenspel van batterijen en elektrische auto’s.
Duurzaam hout en circulariteit
Waar gaan we in de toekomst huizen van bouwen? De twintigste eeuw betekende de opkomst van glas,staal en vooral beton. Duurzaam is anders. De cementindustrie is een grootverbruiker van water, belangrijk voor de productie van beton. Verder veroorzaakt de verhitting van kalksteen, noodzakelijk bij de betonproductie, grote hoeveelheden CO2.
Natuurproducten, bij voorkeur van CO2-opnemers als bomen, zijn een zeer goede kandidaat voor de bouw van de toekomst. Hout is een grote verbetering ten opzichte van beton. Het vereist geen productieproces met een hoge CO2-uitstoot, is lichter en minder vervuilend in het transport en er zijn geen andere grondstoffen bij nodig. Daarnaast heeft hout goede isolerende eigenschappen en zijn gebreken gemakkelijk te repareren. Een ander groot voordeel is dat hout, in tegenstelling tot beton, makkelijk uit elkaar te halen is. Daarnaast is de reparatie van betonrot duur en tijdrovend.
Met de toenemende aandacht voor duurzaamheid is het dan ook niet verrassend dat steeds meer mensen die een huis laten bouwen kiezen voor hout. Liefst FSC-gecertificeerd, in de strijd tegen de ontbossing. Het is onmogelijk om alle gebouwen uit alleen hout op te trekken, maar gelukkig zijn er ook innovaties bij andere bouwmaterialen. Neem stenen die natuurlijk worden gedroogd in plaats van gebakken in ovens. En wie toch klassieke bakstenen wil, kan kiezen voor gerecycled materiaal, wat ook kan met hergebruikt glas. Circulair slopen is eveneens in trek: een pand zodanig ontmantelen en demonteren dat alle materialen nogmaals te gebruiken zijn voor nieuwe projecten.
Ripple is vicekampioen!
Een team van studenten van de Technische Universiteit Eindhoven heeft een huis van de toekomst gebouwd onder de naam Ripple. Het is een duurzame, zelfvoorzienende woning vernoemd naar het rimpeleffect: als een steen in de vijver begint volgens de studenten duurzame verandering bij jezelf en dus ook bij je huis. Ripple is 70 vierkante meter groot en voor 80 procent gemaakt van hergebruikte en/of herbruikbare materialen. Het ontwerp werd tweede op de internationale bouwwedstrijd Solar Decathlon Europe in het Duitse Wuppertal.
Samenwonen met meer gezinnen
Niet alleen in Nederland blijft de bevolking maar groeien, wereldwijd tikken we naar verwachting over dertig jaar de tien miljard mensen aan. Die hebben allemaal een dak boven hun hoofd nodig, een enorme uitdaging omdat er nu al sprake is van forse energie- en grondstoffenschaarste.
Een deel van de oplossing ligt in gemeenschappelijk wonen. De zogenaamde kangoeroewoning is ook in Nederland in opkomst, wat duurzame voordelen biedt. Meerdere generaties trekken bij elkaar in en verlenen wederzijdse zorg. Het pand heeft twee zelfstandige woonruimtes die binnen met elkaar in verbinding staan via een afsluitbare deur. Verschillende Nederlandse gemeenten bouwen kangoeroewoningen, maar het is ook mogelijk om een bestaand pand op te splitsen of uit te breiden. De belangrijkste reden om met grootouders, ouders en kinderen onder één dak te wonen is elkaar helpen.
Een variant hierop zijn woningen met afsluitbare eenheden die een gemeenschappelijke ruimte delen. Je ziet het van oudsher bij studentenwoningen. Gemeenschappelijk wonen zal vast niet de norm worden en dat hoeft ook niet. Maar voor studenten, senioren en huishoudens bestaand uit meerdere generaties is het een uitkomst, terwijl het ook nog eens bijdraagt aan de transitie naar duurzamere woonvormen.
Welke trends en innovaties er ook op ons afkomen, vaststaat dat duurzamer wonen en werken de toekomst is. Uiteindelijk draait het erom dat niet alleen de leefomgeving binnenshuis maar ook die daarbuiten gezond en behaaglijk is.
Ook interessant
Heeft u een vraag over dit artikel?
De specialisten van ABN AMRO MeesPierson komen graag met u in contact.