Is een zelf bewoond huis schenken aan de kinderen nog voordelig?

Waarom gebeurde het?

Men wilde vaak de waardestijging van de woning buiten de heffing van erfbelasting houden. In de meeste gevallen is het nu echter niet meer voordelig. Door de jaren heen zijn er verschillende maatregelen getroffen om het voordeel te beperken.

Daarnaast was er angst voor hoge zorgkosten. De waarde van de woning moest men dan aanspreken bij een opname in een verzorgingshuis. Die regeling is ook gewijzigd.

2001: Een belangrijke wijziging in de inkomstenbelasting

Vanaf 2001 veranderden de regels voor de inkomstenbelasting aanzienlijk. Bij overdracht van een woning moesten ouders en kinderen deze opgeven in box 3, met bloot-eigendom voor de kinderen en vruchtgebruik voor de ouders. Dit leidde vaak tot een hogere belastingdruk dan wanneer de woning in box 1 bleef.

2010: Een belangrijke wijziging in de erfbelasting

Tot 2010 genoten kinderen van lagere erfbelasting omdat de waarde van de woning ten tijde van overdracht werd gebruikt. Die ligt vaak flink lager dan de waarde van het moment van overlijden. Dan kon dat een fors bedrag aan erfbelasting schelen. Deze regeling werd echter afgeschaft, waardoor de hogere waarde werd belast. Dit bracht veel mensen ertoe hun situatie te heroverwegen. Ze dachten erover om de woning helemaal aan de kinderen over te dragen of zelfs deze terug te kopen van de kinderen.

2012: Toch witte rook voor oude gevallen

De wetgever kwam in 2012 toch met een overgangsmaatregel: in situaties waarin de woning voor 1 januari 2010 was overgedragen, ging de oude regel toch weer gelden. Voor de erfbelasting mocht dus worden gekeken naar de waarde ten tijde van de overdracht. Een waardestijging vanaf 1 januari 2010 zou wel worden belast. Dit leidde tot ontevredenheid bij mensen die al veranderingen hadden doorgevoerd. De Belastingdienst heeft daarna gezegd bereid te zijn te beoordelen of hen een tegemoetkoming kan worden verleend in de overdrachtsbelasting of schenkbelasting

Overdrachtsbelasting

Er is ook overdrachtsbelasting verschuldigd bij overdracht van een woning. Het standaardtarief is 2% voor woningen die het hoofdverblijf worden. Maar als ouders in de woning blijven, geldt een hoger tarief van 10,4%. Dit is een extra nadeel. Hier ziet u de berichtgeving van de belastingdienst hierover.

Bij schenken kunnen kinderen naast overdrachtsbelasting ook schenkbelasting verschuldigd zijn, maar de samenloopvrijstelling kan hierbij helpen. Tot slot kan een jonge koper mogelijk gebruikmaken van een vrijstelling van overdrachtsbelasting. Leest u ons artikel ‘De overdrachtsbelasting in 2025’ voor een uitgebreide beschrijving van de overdrachtsbelasting.

Overdracht en huur

Het overdragen van een woning aan kinderen terwijl ouders er blijven wonen, bespaart zoals gezegd in beginsel geen erfbelasting. Een alternatief is de woning na de overdracht huren van de kinderen voor 6% van de WOZ-waarde. Dit kan helpen om erfbelasting te vermijden, maar is soms financieel belastend voor ouders. Als de ouders een woning vrij van hypotheek hebben dan zouden door de huur de lasten flink stijgen. Maar stel dat u over voldoende middelen beschikt. Dan kan de 6% huur een kans zijn voor vermogensoverdracht van uw woning naar de kinderen zonder schenkbelasting. We moeten daarbij niet het volgende vergeten.

• Na overdracht komt de woning in box 3 terecht bij de kinderen. Dat moet in de berekening worden betrokken.
• Soms is de WOZ-waarde aanmerkelijk lager dan de werkelijke waarde. Dan geldt vaak toch die lagere WOZ-waarde bij een schenking van de woning. Hier leest u daar meer over. Dit kan gunstig uitpakken voor de schenk- en erfbelasting.

Zorgkosten

Zoals vermeld waren zorgkosten in het verleden ook vaak een reden om de woning aan de kinderen over te dragen. We kennen tegenwoordig geen vermogenstoets meer, maar een inkomensafhankelijke eigen bijdrage. Meestal is dat geen bedreiging voor uw vermogen. Hier leest u daar meer over.

Tot slot

Of het voordelig is om de woning aan kinderen over te dragen, hangt af van veel factoren. Meestal is het niet gunstig, maar het kan in specifieke situaties wel zo zijn. Overleg altijd met een adviseur om te komen tot de beste keuze in uw situatie.