Voor mijn werk volg ik de rechtspraak op de voet. Vaak lastige praktijksituaties worden door een rechter geanalyseerd en beoordeeld. Soms zet dat een nieuwe ontwikkeling in. Of het haalt een onderwerp naar boven dat al even geen aandacht heeft gehad. Dat frist het geheugen dan op. Er is ook een categorie “je had het zelf niet kunnen verzinnen”. Ik bespreek hieronder een situatie uit deze categorie. Het gaat om een schenking van grootouders aan minderjarige kleinkinderen.
Schenken aan minderjarigen
Bij een schenking aan minderjarigen zijn er diverse aandachtspunten. Het is bijvoorbeeld niet de minderjarige zelf die de schenking kan accepteren. Dat moeten de ouders doen, ervan uitgaande dat zij ook het ouderlijke gezag hebben. Zijn de ouders de schenkers, dan is het meestal overzichtelijk. Maar wat als de ouders zijn gescheiden en één van hen gaat schenken? De ex-partner kan dan een rol hebben bij het accepteren van de schenking namens de minderjarige. En als het niet de ouders zijn, maar de grootouders die schenken, dan hebben we er een derde partij bij. Het kan dan snel ingewikkeld worden.
Bij een schenking aan minderjarigen speelt verder de vraag vanaf welk moment zij de schenking vrij in handen krijgen. Is er niets geregeld, dan is dat in beginsel op de 18e verjaardag van het kind. Vaak vinden schenkers dat te jong. Met een schenking onder bewind kan die leeftijd worden verlegd naar bijvoorbeeld 25 jaar.
Schenken en de rol van de kantonrechter
De kantonrechter heeft een rol als de ouder namens het minderjarige kind een schenking met lasten of voorwaarden wil accepteren. Dat is bijvoorbeeld aan de orde als de schenker zich de mogelijkheid voorbehoudt om de schenking terug te kunnen draaien. Dat is een herroepelijke schenking en een voorbeeld van een schenking onder een voorwaarde. De kantonrechter heeft dan de taak om te beoordelen of de schenking nog wel in het belang is van het kind.
Bijzondere voorwaarden in de schenkingsakte
In dit voorbeeld wilden de grootouders € 2.147 schenken aan al hun minderjarige kleinkinderen. Dit was in 2018 het bedrag van de vrijstelling voor een schenking aan een kleinkind. De grootouders wilden dit onder bewind doen tot de 35-jarige leeftijd van een kleinkind. Het bijzondere was dat het bewind levenslang zou worden als aan bepaalde voorwaarden zou zijn voldaan. En daar knelde de schoen. Ik noem enkele voorbeelden uit de schenkingsakte.
Het bewind is levenslang indien het kind:
- verslaafd is aan drugs of verslaafd is geweest;
- verslaafd is aan alcohol of verslaafd is geweest en/of zich in coma heeft gedronken;
- zich met meer dan één tatoeage heeft laten ontsieren groter dan twintig vierkante centimeter (20 cm2);
- door géén gebruik te maken van zijn of haar talenten en zich niet ingespannen heeft om op basis van zijn of haar capaciteiten een eigen inkomen te generen;
- zijn of haar gezondheid dusdanig heeft verwaarloosd zodat ten gevolge daarvan zijn of haar body mass index (BMI) meer bedraagt dan vijf en twintig (25) voor vrouwelijke begiftigden of acht en twintig (28) voor mannelijke begiftigden of morbide obesitas heeft;
De kwestie kwam bij de rechter omdat de moeder van de kinderen weigerde de schenkingsakte met deze voorwaarden namens haar kinderen te ondertekenen. De grootouders vroegen de rechter vervolgens om de schenkingsakte namens de kinderen te accepteren.
Het eindoordeel
De wet geeft grootouders in deze situatie niet het recht om de rechter te vragen om een vervangende handtekening. De grootouders zijn in juridische termen ‘niet-ontvankelijk’. De rechter had de zaak kunnen stoppen na deze constatering. Maar de rechter neemt de moeite zijn gedachten over de situatie te geven. Hij meent dat deze voorwaarden niet in het belang zijn van de minderjarigen. Het is bijvoorbeeld onduidelijk door wie en hoe wordt bepaald of aan de voorwaarden is voldaan. De slotgedachte verdient wat mij betreft een citaat:
“De schenkingsovereenkomst zal overigens door verzoekers zijn ingegeven vanuit de beste bedoelingen, maar de voorwaarden neigen naar een financieel dwangmiddel om aan de kleinkinderen tot (bijna) in lengte van dagen op vele gebieden een levensstijl op te leggen zoals verzoekers die voorstaan. Het komt de kantonrechter voor dat er pedagogisch andere middelen zijn om (klein)kinderen de juiste geachte levensstijl mee te geven.”
Schenken onder bewind
Overweegt uzelf schenkingen onder bewind aan jonge (klein)kinderen? Kijkt u dan of onze bewindakte in uw situatie passend is. Bij grotere bedragen of belangen kunt u denken aan certificering.
Wees er wel alert op dat bewind en certificering zien op zeggenschap. Uw (klein)kind komt vanaf zijn 18e wel te weten dat het vermogen heeft. Voor sommige mensen is dat reden om met grote schenkingen te wachten tot bijvoorbeeld de studie achter de rug is. Maar helemaal niets doen, kan onverstandig zijn vanuit het perspectief van financiële opvoeding. Het gaat dus om het vinden van een balans. In ons artikel “Overwegingen als u vermogen gaat opbouwen voor uw kind” gaan we hier verder op in.
Andere curieuze zaken
Heeft u de smaak te pakken en wilt u lezen over andere curieuze zaken/kwesties? Enkele suggesties:
Iemand geld geleend? Vergeet de verjaring niet!
De rampenclausule in uw testament
Wat als een gemachtigde misbruik maakt van een volmacht?
Een schenking herroepen. Onaanvaardbaar?
Hoera! De langstlevende is failliet
Ook interessant
Heeft u een vraag over dit artikel?
De specialisten van ABN AMRO MeesPierson komen graag met u in contact.